محصولات
تولید محصولات فولادی، از مرحله جداسازی مواد اولیه همچون سنگ آهن، زغال سنگ و… که در کورههای حرارتی ذوب میشوند، آغاز میشود. سپس فولاد ذوب شده به شکلهای متفاوتی شامل: اسلب، بلیت و بلوم در میآیند که در نهایت این اشکال فولادی به حالت مقاطع فولادی همچون: تیرآهن، ورق، میلگرد، کلاف و… در می آیند. این محصولات نهایی، در بخشهای متنوعی از صنایع مختلف که شامل: ساخت و ساز، خودروسازی و تولیداتی که در آن از محصولات فولادی استفاده میشود، کاربرد دارند.
انواع محصولات فولادی
سنگ آهن
سنگ آهن یا Iron Ore سنگی است که از فلز گرانبها و پرکاربرد آهن بدست میآید. سنگ آهن یکی از سنگهای معدنی است که حدود 5 درصد پوستهی زمین از این فلز تشکیل شده است و به دلیل مقاومت بالا، سهولت درفرآوری، فراوانی معادن استخراج آن و … کاربرد و استفاده از این فلز رایج و بسیار با اهمیت بوده.
کنسانتره
کنسانتره آهن یک محصول خروجی از فرآوری سنگآهن است که با خردکردن، آسیابکردن، جداسازی مغناطیسی و فلوتاسیون بهدستمیآید. کنسانتره سنگآهن در فرآیند تولید گندله برای کوره بلند و بریکت استفاده میشود و محصولی غیرسمی، غیرقابل اشتعال و غیرقابل انفجار است.
گندله
گُندله (آهن) یعنی گلولههای تولید شده از نرمه سنگآهن و سایر مواد افزودنی که نخست خام و سپس پختهشده و سخت میشود؛ و برای احیا به روش سنتی تولید آهن در کوره بلند یا روشهای متعدد احیای مستقیم بهکار میرود. گندله نوعی ماده اولیه برای تولید آهن خام است به جای کانههای آهن دانهریز، که به این شکل فیزیکی قابل مصرف نیستند.
آهن اسفنجی
آهن احیای مستقیم (DRI)، که همچنین بهنام آهن اسفنجی نیز شناخته میشود، از اکسایش-کاهش مستقیم سنگآهن (به صورت آگلومره ( خشته )، گندله یا نرمه ها) به آهن توسط گاز احیایی یا کربن عنصری تولیدشده از گاز طبیعی یا ذغالسنگ بهوجود میآید.
بریکت گرم
بریکت آهن گرم یا Hot Briquetted Iron که به اختصار HBI گفته می شود یکی از انواع بریکتهای آهنی است که با فشردهسازی آهن اسفنجی (DRI یا Direct Reduced Iron ) در دمای بالا تولید میشود. این محصول به علت ویژگیهای خاص در حمل و نقل، انبارداری، در صنایع فولادسازی مورد استفاده قرار میگیرد.
شمش
شمش فولادی (به انگلیسی Steel ingot) به بلوک بزرگی از فولاد گفته میشود که تحت فرآیندهای خاصی تولید شده و از آن به عنوان ماده اولیه در طیف گستردهای از صنایع استفاده میشود. تولید شمش فولاد براساس کاربرد آن میتواند متفاوت باشد. این محصولات مستطیل شکل یا استوانهای تولید میشوند اما شکل دقیق آنها براساس مورد مصرفشان تعیین میشود و باتوجه به ابعادشان چندین تن وزن دارند.
بلوم، بیلت و اسلب در واقع فرآوردههای میانی تولید فولاد هستند و مطابق نامشان در مراحل میانی تولید قرار دارند. تحت فرآیندها و پردازشهای بیشتر محصول نهایی از آنها تولید میشود. در ایران اما بیشتر به عنوان انواع شمش فولادی شناخته میشوند. در ادامه مختصراً در مورد هر کدام توضیح خواهیم داد.
فروآلیاژ
فروآلیاژها، آلیاژهایی دارای آهن هستند که برای ایجاد خواص دلخواه در فولاد و برخی دیگر از فلزات مورد استفاده قرار میگیرند. در واقع، آلیاژی از آهن به همراه تعدادی دیگر از عناصر، از جمله آلومینیوم، کروم، منگنز، سیلیس و… با درصدهای مختلف به صورت آمیژان به مذاب فلزات و فولاد اضافه میشوند.
تیرآهن
تیرآهن نوعی پروفیل فولادی است که برای ساخت اسکلت سازهها، ستون، خرپا و تیر مورد استفاده قرار میگیرد و قدرت لازم برای تحمل بارهای خمشی و لنگر برشی را دارد. این محصول یا به شکل حرف انگلیسی H تولید میشود یا I که هرکدام از این شکلها نیز انواع مختلفی دارند.
کلاف
میلگرد کلاف در واقع یک محصول فولادی نهایی (چه به صورت آلیاژی یا غیرآلیاژی) است که از طریق عملیات نورد روی محصولات نیمه نهایی مانند بیلت تولید می شود. این محصول پس از تولید به شکل میلگرد، به صورت کویل (Coil) یا همان کلاف به هم پیچیده شده و به همین شکل نیز حمل و نقل می شود.
میلگرد
میلگرد یا آرماتور (Rebar) یک مقطع فولادی طویل و توپر استوانهای شکل است، که معمولا از فولاد با کربن متوسط ساخته میشود و کاربرد اصلی آن، مسلحکردن بتن در ساختمانسازی است. میلگردها در انواع مختلف آجدار، ساده، آلیاژی و… تولید میشوند و هر کدام کاربرد خاص خود را دارند.
ورق فولادی
ورق فولادی یک محصول فلزی مسطح است که از اسلب تولید می شود. این ورق ها به دلیل مقاومت بالا، شکل پذیری خوب و قیمت مناسب، در صنایع مختلفی کاربرد گسترده ای دارند. تنوع ورق های فولادی بسیار زیاد است و این تنوع به دلیل تفاوت در درصد کربن، فرآیند تولید و آلیاژهای مختلف به کار رفته در آن هاست.
در بین انواع ورق های فولادی، ورق سیاه یکی از پرکاربردترین محصولات به شمار میآید. لازم به ذکر است نام ورق سیاه فقط یک اصطلاح در بازار فولاد کشور است و خبری از رنگ سیاه بر روی این ورق نیست و چون این ورق براق و صیقلی نیست و به اصطلاح آن را ورق سیاه مینامند.